- Zgodnie z uchwalonym przez Sejm projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, od 1 stycznia 2017 r., zostanie rozszerzony katalog usług objętych odwrotnym obciążeniem. Art. 17 ust. 1 pkt 8 uptu będzie stanowił, że podatnicy nabywający usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, będą zobowiązani rozliczać VAT na zasadzie odwrotnego obciążenia jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:
- usługodawcą będzie podatnik, o którym mowa w art. 15 uptu, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 uptu,
- usługobiorcą będzie podatnik, o którym mowa w art. 15 uptu, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
W załączniku Nr 14 będą wymienione przede wszystkim usługi budowlane i budowlano montażowe. W związku z powyższym projektem, od 1 stycznia 2017 r., mechanizmem odwrotnego obciążenia będą objęte następujące usługi:
| Poz. | Symbol PKWiU | Nazwa usługi (grupy usług) |
|---|---|---|
| 1 | bez względu na symbol PKWiU | Usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. poz. 1223 oraz z 2016 r. poz. 266 i 542) |
| 2 | 41.00.30.0 | Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków) |
| 3 | 41.00.40.0 | Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków niemieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków) |
| 4 | 42.11.20.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową autostrad, dróg, ulic i innych dróg dla pojazdów i pieszych oraz budową pasów startowych |
| 5 | 42.12.20.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową dróg szynowych i kolei podziemnej |
| 6 | 42.13.20.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową mostów i tuneli |
| 7 | 42.21.21.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową rurociągów przesyłowych |
| 8 | 42.21.22.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową sieci rozdzielczych, włączając prace pomocnicze |
| 9 | 42.21.23.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową systemów irygacyjnych (kanałów), magistrali i linii wodociągowych, obiektów do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków oraz stacji pomp |
| 10 | 42.21.24.0 | Roboty związane z wierceniem studni i ujęć wodnych oraz instalowaniem zbiorników septycznych |
| 11 | 42.22.21.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową przesyłowych linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych |
| 12 | 42.22.22.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową rozdzielczych linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych |
| 13 | 42.22.23.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową elektrowni |
| 14 | 42.91.20.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową nabrzeży, portów, tam, śluz i związanych z nimi obiektów hydrotechnicznych |
| 15 | 42.99.21.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową obiektów produkcyjnych i górniczych |
| 16 | 42.99.22.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową stadionów i boisk sportowych |
| 17 | 42.99.29.0 | Roboty ogólnobudowlane związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej, gdzie indziej niesklasyfikowane |
| 18 | 43.11.10.0 | Roboty związane z rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych |
| 19 | 43.12.11.0 | Roboty związane z przygotowaniem terenu pod budowę, z wyłączeniem robót ziemnych |
| 20 | 43.12.12.0 | Roboty ziemne: roboty związane z kopaniem rowów i wykopów oraz przemieszczaniem ziemi |
| 21 | 43.13.10.0 | Roboty związane z wykonywaniem wykopów i wierceń geologiczno-inżynierskich |
| 22 | 43.21.10.1 | Roboty związane z wykonywaniem instalacji elektrycznych służących bezpieczeństwu |
| 23 | 43.21.10.2 | Roboty związane z wykonywaniem pozostałych instalacji elektrycznych |
| 24 | 43.22.11.0 | Roboty związane z wykonywaniem instalacji wodno-kanalizacyjnych i odwadniających |
| 25 | 43.22.12.0 | Roboty związane z wykonywaniem instalacji cieplnych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych |
| 26 | 43.22.20.0 | Roboty związane z wykonywaniem instalacji gazowych |
| 27 | 43.29.11.0 | Roboty związane z zakładaniem izolacji |
| 28 | 43.29.12.0 | Roboty związane z zakładaniem ogrodzeń |
| 29 | 43.29.19.0 | Pozostałe roboty instalacyjne, gdzie indziej niesklasyfikowane |
| 30 | 43.31.10.0 | Roboty tynkarskie |
| 31 | 43.32.10.0 | Roboty instalacyjne stolarki budowlanej |
| 32 | 43.33.10.0 | Roboty związane z wykładaniem posadzek i oblicowywaniem ścian |
| 33 | 43.33.21.0 | Roboty związane z wykładaniem podłóg i ścian lastryko, marmurem, granitem lub łupkiem |
| 34 | 43.33.29.0 | Pozostałe roboty związane z wykładaniem podłóg i ścian (włączając tapetowanie), gdzie indziej niesklasyfikowane |
| 35 | 43.34.10.0 | Roboty malarskie |
| 36 | 43.34.20.0 | Roboty szklarskie |
| 37 | 43.39.11.0 | Roboty związane z wykonywaniem elementów dekoracyjnych |
| 38 | 43.39.19.0 | Roboty związane z wykonywaniem pozostałych wykończeniowych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych |
| 39 | 43.91.11.0 | Roboty związane z wykonywaniem konstrukcji dachowych |
| 40 | 43.91.19.0 | Roboty związane z wykonywaniem pozostałych prac dekarskich |
| 41 | 43.99.10.0 | Roboty związane z zakładaniem izolacji przeciwwilgociowych i wodochronnych |
| 42 | 43.99.20.0 | Roboty związane z montowaniem i demontowaniem rusztowań |
| 43 | 43.99.30.0 | Roboty związane z fundamentowaniem, włączając wbijanie pali |
| 44 | 43.99.40.0 | Roboty betoniarskie |
| 45 | 43.99.50.0 | Roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji stalowych |
| 46 | 43.99.60.0 | Roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji z cegieł i kamienia |
| 47 | 43.99.70.0 | Roboty związane z montażem i wznoszeniem konstrukcji z elementów prefabrykowanych |
| 48 | 43.99.90.0 | Roboty związane z wykonywaniem pozostałych specjalistycznych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych |
W przypadku wymienionych wyżej usług budowlanych i budowlano-montażowych, projekt zakłada, że będą one objęte odwrotnym obciążeniem tylko wtedy, gdy usługodawca będzie świadczył te usługi jako podwykonawca. Czyli w przypadku generalnych wykonawców wystawiających faktury np. dla inwestora będą one nadal opodatkowane na zasadach ogólnych. Przy czym, zgodnie z art. 4 projektu, powyższe zasady będą dotyczyły usług budowlanych i budowlano-montażowych, które zostaną wykonane od dnia 1 stycznia 2017 r. W przypadku przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się za wykonaną, tylko w przypadku wykonania części usługi, dla której zostanie określona zapłata. Natomiast usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.
Natomiast, w przypadku uiszczenia przed dniem 1 stycznia 2017 r. całości lub części zapłaty (zaliczki) na poczet wykonanych od tego dnia usług, dla których podatnikiem od dnia 1 stycznia 2017 r. stanie się nabywca, korekty rozliczenia tej zapłaty podatnicy będą dokonywali w rozliczeniu za okres, w którym wykonano tę usługę.
Zgodnie z powyższym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, od 1 stycznia 2017 r., zostanie również zmieniony katalog towarów, których sprzedaż objęta jest mechanizmem odwrotnego obciążenia tzn. wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy. W powyższym załączniku zostaną wprowadzono następujące zmiany:
poz. 22a otrzyma brzmienie:
| 22a | 24.41.10.0 | Srebro nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku |
po poz. 22a zostaną dodane poz. 22aa i 22ab w brzmieniu:
| 22aa | ex 24.41.20.0 | Złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku, z wyłączeniem złota inwestycyjnego w rozumieniu art. 121 ustawy, z zastrzeżeniem poz. 22b |
| 22ab | 24.41.30.0 | Platyna nieobrobiona plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku |
poz. 22c otrzyma brzmienie:
| 22c | ex 24.41.40.0 | Metale nieszlachetne lub srebro, platerowane złotem, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu – wyłącznie srebro, platerowane złotem, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu |
po poz. 22c zostanie dodana poz. 22ca w brzmieniu:
| 22ca | ex 24.41.50.0 | Metale nieszlachetne platerowane srebrem oraz metale nieszlachetne, srebro lub złoto, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu – wyłącznie złoto i srebro, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu |
po poz. 27a zostanie dodana poz. 27b w brzmieniu:
| 27b | ex 24.45.30.0 | Pozostałe metale nieżelazne i wyroby z nich; cermetale; popiół i pozostałości zawierające metale i związki metali – wyłącznie odpady i złom metali nieszlachetnych |
poz. 28 otrzyma brzmienie:
| 28 | ex 26.11.30.0 | Elektroniczne układy scalone – wyłącznie procesory |
poz. 28d otrzyma brzmienie:
| 28d | ex 32.12.13.0 | Biżuteria i jej części oraz pozostałe wyroby jubilerskie i ich części, ze złota i srebra lub platerowane metalem szlachetnym – wyłącznie części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota, srebra i platyny, tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym |
W tej sytuacji projekt również przewiduje, że w przypadku uiszczenia przed dniem 1 stycznia 2017 r. całości lub części zapłaty na poczet dokonanych od tego dnia dostaw towarów, dla których podatnikiem od dnia 1 stycznia 2017 r. stanie się nabywca, korekty rozliczenia tej zapłaty podatnicy będą dokonywali w rozliczeniu za okres, w którym wykonano tę usługę.
W związku z powyższym, firma sprzedająca towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy, a od 1 stycznia 2017 r. również usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, przedsiębiorcom (podatnikom) powinna wystawiać faktury bez stawki i kwoty podatku z adnotacją „odwrotne obciążenie”. Natomiast VAT należny z tego tytułu będzie rozliczał nabywca powyższych towarów, będzie to dla niego równocześnie podatek naliczony pod warunkiem, że towary te będą przez niego wykorzystywane do celów sprzedaży opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. W przypadku dokonania dostawy towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 11 lub 14, na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, sprzedawca wykazuje VAT należny z tego tytułu według właściwej stawki i na ogólnych zasadach rozliczać go w deklaracji VAT – 7. Mechanizm odwrotnego obciążenia znajduje zastosowanie tylko w przypadku dostaw dla podmiotów zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, czyli również w przypadku dostaw towarów i usług wymienionych w zał. nr 11 lub 14 dla podatników VAT zwolnionych taka dostawa jest (będzie) opodatkowana na ogólnych zasadach.
Natomiast w przypadku dostaw towarów wymienionych w poz. 28–28c załącznika nr 11 do ustawy, czyli wybranych towarów z zakresu sprzętu elektronicznego (od 1 stycznia 2017 r., zgodnie z projektem, również procesorów), ustawa przewiduje ich opodatkowanie na zasadach odwrotnego obciążenia pod warunkiem, że łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej te towary, bez kwoty podatku, przekroczy kwotę 20.000 zł. Przy czym za jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się transakcję obejmującą umowę, jeżeli w ramach tej umowy wystąpi jedna lub więcej dostaw towarów wymienionych w poz. 28–28c załącznika nr 11 do ustawy, nawet jeżeli będą one dokonane na podstawie odrębnych zamówień lub będzie wystawiana jedna lub więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy. Za jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się również transakcję obejmującą więcej niż jedną umowę, jeżeli okoliczności towarzyszące tej transakcji lub warunki, na jakich zostanie ona zrealizowana, odbiegają od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie towarami wymienionymi w poz. 28–28c załącznika nr 11 do ustawy. W powyższych przypadkach, obniżenie wartości dostaw dokonywanych w ramach jednolitej gospodarczo transakcji, w szczególności przez udzielenie po ich dokonaniu nabywcy opustu lub obniżki ceny, nie będzie wpływało na określenie podatnika obowiązanego do rozliczenia kwoty podatku z tytułu dostawy towarów realizowanej w ramach tej transakcji.
Natomiast, w sytuacji gdy po otrzymaniu przed dokonaniem dostawy przedmiotowych towarów zaliczki (całości lub części zapłaty) nastąpi zmiana podmiotu obowiązanego do rozliczenia kwoty podatku z tytułu tej dostawy (zmiana podatnika), korekty rozliczenia zapłaty, w związku ze zmianą dotyczącą określenia podatnika dla tej dostawy, należy dokonać w rozliczeniu za okres, w którym dokonano dostawy tych towarów.
Dodatkowo, jeżeli sprzedawca towarów wymienionych w poz. 28–28c załącznika nr 11 do ustawy, dla której podatnikiem jest nabywca, podjął wszelkie niezbędne środki celem rzetelnego rozliczenia podatku od tej dostawy, nie ma on obowiązku rozliczenia podatku z tytułu tej dostawy, także w przypadku, gdy po jej dokonaniu ustalono, że wskutek działania nabywcy nie były spełnione przesłanki określone w art. 17 ust. 1 pkt 7 uptu, o którym to działaniu dokonujący dostawy towarów przy zachowaniu należytej staranności nie wiedział lub nie mógł wiedzieć. Powyższa zasada jest stosowana pod warunkiem, że zapłata należności z tytułu dostawy towarów nastąpi z rachunku płatniczego nabywcy, w tym przy użyciu karty płatniczej lub podobnego instrumentu płatniczego, o ile umożliwiają one sprzedawcy identyfikację składającego zlecenie płatnicze.
Podatnicy dokonujący dostawy towarów lub świadczenia usług, dla których podatnikiem jest nabywca, w przypadkach, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 uptu, są zobowiązani składać w urzędzie skarbowym zbiorcze informacje o dokonanych dostawach towarów oraz świadczonych usługach, zwane „informacjami podsumowującymi w obrocie krajowym”. Informacje podsumowujące w obrocie krajowym podatnicy składają za okresy rozliczeniowe, w których powstał obowiązek podatkowy, w terminach przewidzianych dla złożenia przez podatnika deklaracji VAT – 7 lub VAT – 7K. Informacja podsumowująca w obrocie krajowym zawiera następujące dane:
1) nazwę lub imię i nazwisko podatnika składającego informację podsumowującą w obrocie krajowym oraz jego numer identyfikacji podatkowej;
2) nazwę lub imię i nazwisko oraz numer identyfikacji podatkowej podatnika nabywającego towary lub usługi;
3) łączną wartość dostaw towarów oraz świadczonych usług, dla których podatnikiem jest nabywca, w przypadkach, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 uptu – w odniesieniu do poszczególnych nabywców.
W przypadku stwierdzenia błędów w danych zawartych w złożonej informacji podsumowującej w obrocie krajowym podatnik jest obowiązany złożyć niezwłocznie korektę tej informacji. Jeżeli nastąpi zmiana wartości dostaw powyższych towarów lub usług, podatnik jest obowiązany skorygować łączną wartość w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, za który dokonuje się korekty podstawy opodatkowania w deklaracji podatkowej. Jeżeli korekta będzie dotyczyła okresu, za który została już złożona informacja podsumowująca, podatnicy muszą też dokonać korekty tej informacji. Minister finansów określił, w drodze rozporządzenia, wzór informacji podsumowującej w obrocie krajowym, oraz wzór korekty tej informacji.
